 |
Nguyên nhân gây bệnh và cách phòng ngừa viêm não vi rút
Viêm não vi rút là một trong những căn bệnh truyền nhiễm bởi côn trùng rất phổ biến ở Việt Nam. Nó là một căn bệnh sẽ gây tổn thương đến não, để lại cho cơ thể những di chứng thần kinh và tử vong. Căn bệnh này sẽ xuất hiện quanh năm, đỉnh điểm nhất sẽ là thời gian từ tháng 6 đến tháng 8. Vậy làm thế nào để phòng ngừa viêm não vi rút? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Viêm não vi rút là gì?
Viêm não do vi rút là tình trạng viêm nhu mô não do vi rút gây ra, đây là loại viêm não phổ biến nhất. Vi rút sẽ xâm nhập vào vật chủ bên ngoài hệ thần kinh trung ương (CNS) và sau đó đến tủy sống và não theo đường máu hoặc theo đường ngược dòng từ các đầu dây thần kinh.
Có 2 loại viêm não:
Viêm não truyền nhiễm. Tình trạng này xảy ra khi vi rút hoặc tác nhân khác lây nhiễm trực tiếp vào não. Nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến một khu vực hoặc lan rộng. Vi rút là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh viêm não truyền nhiễm, bao gồm một số vi rút có thể lây truyền qua muỗi hoặc ve. Rất hiếm khi viêm não có thể do vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra.
Viêm não tự miễn. Tình trạng này xảy ra khi các tế bào miễn dịch của chính bạn tấn công nhầm vào não hoặc tạo ra các kháng thể nhắm vào các protein và thụ thể trong não. Lý do chính xác tại sao điều này xảy ra vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Đôi khi phản ứng miễn dịch bất thường có thể được kích hoạt bởi các khối u lành tính hoặc ung thư, được gọi là viêm não cận ung thư và viêm não tự miễn. Các loại viêm não tự miễn khác như viêm não tủy lan tỏa cấp tính (ADEM) có thể do nhiễm trùng trong cơ thể bạn gây ra. Điều này được gọi là viêm não tự miễn sau nhiễm trùng. Trong nhiều trường hợp, không xác định được tác nhân chính xác nào gây ra phản ứng miễn dịch bất thường.
Nguyên nhân gây viêm não vi rút
Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia, Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ có khoảng 70% các trường hợp mắc viêm não được xác định là do vi rút. Tại Hoa Kỳ, nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh viêm não do vi rút là:
Vi rút herpes simplex (HSV): Cả HSV loại 1 - liên quan đến vết loét lạnh và mụn nước sốt quanh miệng - và HSV loại 2 - liên quan đến mụn rộp sinh dục - đều có thể gây viêm não. Viêm não do HSV loại 1 hiếm gặp nhưng có thể dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng hoặc tử vong.
Các loại vi rút herpes khác: Chúng bao gồm vi rút Epstein-Barr, thường gây ra bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng và vi rút varicella-zoster, thường gây ra bệnh thủy đậu và bệnh zona.
Enterovi rút: Những loại vi rút này bao gồm vi rút bại liệt và vi rút coxsackie, thường gây bệnh với các triệu chứng giống cúm, viêm mắt và đau bụng.
Vi rút do muỗi truyền: Những loại vi rút này có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng như West Nile, La Crosse, St. Louis, viêm não ngựa phương Tây và viêm não ngựa phương Đông. Các triệu chứng nhiễm trùng có thể xuất hiện trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi tiếp xúc với vi rút do muỗi truyền.
Vi rút truyền qua bọ ve: Vi rút Powassan lây truyền qua bọ ve và gây bệnh viêm não ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ. Các triệu chứng thường xuất hiện khoảng một tuần sau khi bị bọ ve nhiễm bệnh cắn.
Vi rút bệnh dại: Nhiễm vi rút dại, thường lây truyền qua vết cắn của động vật bị nhiễm bệnh, gây ra sự tiến triển nhanh chóng thành viêm não khi các triệu chứng bắt đầu. Bệnh dại là một nguyên nhân hiếm gặp gây viêm não ở Hoa Kỳ.
Cách phòng bệnh viêm não vi rút
Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh viêm não do vi rút là thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh tiếp xúc với các loại vi rút có thể gây bệnh. Cụ thể:
Tiêm vắc-xin: Nên tiêm vắc-xin phòng ngừa một số bệnh gây viêm não vi rút như viêm não Nhật Bản, sởi, quai bị, cúm, Rubella, viêm gan B, thủy đậu,…
Thực hành vệ sinh tốt: Rửa tay thường xuyên và kỹ lưỡng bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước và sau bữa ăn.
Không dùng chung đồ dùng: Không dùng chung bộ đồ ăn và đồ uống.
Hãy dạy con những thói quen tốt: Hãy chắc chắn rằng họ thực hành vệ sinh tốt và tránh dùng chung đồ dùng ở nhà và trường học.
Các gia đình cần thực hiện các biện pháp ngăn ngừa muỗi đốt như: Sử dụng các chất xua đuổi côn trùng, nằm mùng khi ngủ, vệ sinh môi trường sạch sẽ, phát quang bụi rậm, thông thoáng cống rãnh, đậy kỹ các vật dụng chứa nước, loại bỏ dụng cụ thừa có khả năng đọng nước nhằm mục đích loại bỏ nơi cư ngụ của loài muỗi đẻ trứng.
Cách để giảm thiểu tiếp xúc với muỗi và bọ ve:
• Mặc quần áo để bảo vệ chính mình: Mặc áo sơ mi dài tay và quần dài nếu bạn ở ngoài trời từ lúc hoàng hôn đến bình minh khi muỗi hoạt động mạnh nhất và khi bạn ở khu vực nhiều cây cối có cỏ cao và bụi rậm, nơi bọ ve thường xuyên xuất hiện.
• Bôi thuốc chống muỗi: Các hóa chất như DEET có thể được bôi lên cả da và quần áo. Để bôi thuốc chống côn trùng lên mặt, hãy xịt nó lên tay rồi lau lên mặt. Nếu bạn đang sử dụng cả kem chống nắng và thuốc chống côn trùng, hãy thoa kem chống nắng trước.
• Sử dụng thuốc trừ sâu: Cơ quan Bảo vệ Môi trường khuyến nghị sử dụng các sản phẩm có chứa permethrin, có tác dụng xua đuổi và tiêu diệt bọ ve, muỗi. Những sản phẩm này có thể được phun lên quần áo, lều bạt và các thiết bị ngoài trời khác. Permethrin không nên được áp dụng cho da.
• Tránh muỗi: Tránh các hoạt động không cần thiết ở những nơi có nhiều muỗi. Nếu có thể, hãy tránh ở ngoài trời từ hoàng hôn cho đến bình minh, khi muỗi hoạt động mạnh nhất. Sửa chữa các cửa sổ và màn hình bị hỏng.
• Loại bỏ các nguồn nước bên ngoài nhà của bạn: Loại bỏ nước đọng trong sân, nơi muỗi có thể đẻ trứng. Các vấn đề thường gặp bao gồm chậu hoa hoặc các vật dụng làm vườn khác, mái bằng, lốp xe cũ và máng xối bị tắc.
Bài, ảnh: Dược sĩ Lưu Văn Hoàng
Tài liệu tham khảo
1. Tác giả Saema Said và Michael Kang (Đăng ngày 8 tháng 8 năm 2023). Viral Encephalitis, NIH.
2. Chuyên gia Mayoclinic. Encephalitis, Mayoclinic.
3. Viêm não: Nguyên nhân, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị theo BMJ.
4. Chuyên gia Cleveland Clinic. Encephalitis, Cleveland Clinic.
5. Dược sĩ Kiều Trang (Ngày đăng: ngày 2 tháng 12 năm 2021). Viêm Não Cấp Ở Trẻ Em: Phương Pháp Chẩn Đoán Và Điều Trị, trungtamthuoc.
 |
|
011709575
|
|
Số người đang online : 19. |