Trung tâm Kiểm Soát Bệnh tật tỉnh Sóc Trăng Phòng chống, tác hại thuốc lá

Thứ ba, 16/12/2025

TRANG CHỦ Phòng chống, tác hại thuốc lá

Thuốc lá - Hiểm hoạ vô hình dưới làn khói trắng

Ngày đăng: 29/05/2025, Lượt xem: 51

Ẩn sau làn khói mỏng là hàng nghìn độc chất tác động trực tiếp đến tế bào và cơ quan nội tạng. Thuốc lá dưới mọi hình thức luôn là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tử vong sớm và bệnh lý mạn tính ở con người.
Những chất cực độc ẩn mình trong điếu thuốc lá
Thuốc lá không chỉ đơn giản là một thói quen nhưng đó cũng chính là cánh cổng dẫn đến hàng loạt căn bệnh chết người. Ít ai biết rằng, bên trong mỗi điếu thuốc tưởng chừng vô hại là sự kết hợp của hơn 7.000 hóa chất khác nhau. Trong đó, có ít nhất 250 chất được xác định là độc hại và hơn 70 chất có khả năng gây ung thư. Những hóa chất này không chỉ tấn công người hút trực tiếp mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.
Các chất cực độc như formaldehyde thường được dùng để bảo quản xác chết, có khả năng gây tổn thương đường hô hấp và kích thích tế bào ung thư phát triển. Acrolein, một chất sinh ra khi đốt cháy đường trong thuốc lá, không chỉ gây kích ứng mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch và tổn thương tim. Benzen tồn tại trong khói thuốc với khả năng phá hủy DNA và gây bệnh bạch cầu. Thậm chí, các kim loại nặng như chì, cadmium, và asen, thường có nguồn gốc từ đất và phân bón được cây thuốc lá hấp thụ, tiếp tục tích tụ trong cơ thể người sử dụng theo thời gian.
Một số hóa chất nguy hiểm khác có thể kể đến như 4-aminobiphenyl (gây ung thư bàng quang), Nitrosamines (gây ung thư phổi, miệng, tuỵ dù chỉ là 1 lượng nhỏ), carbon monoxide (gây tổn thương tim mạch), amoniac (chất tẩy rửa công nghiệp), và các hợp chất hydrocacbon thơm đa vòng – nguyên nhân chính gây tổn thương DNA dẫn đến ung thư phổi. Phổi vốn sinh ra để hấp thụ oxy phải chịu tải trọng khổng lồ khi liên tục tiếp xúc với khói thuốc chứa những chất độc trên, làm suy giảm chức năng hô hấp nghiêm trọng.

Thuốc lá - kẻ thù của sức khoẻ (ảnh minh họa)

Thuốc lá - Sát thủ giấu mặt trong đời sống hiện đại
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết mỗi năm có hơn 8 triệu người tử vong do hậu quả của việc sử dụng hoặc tiếp xúc với khói thuốc, trong đó khoảng 1,3 triệu ca là do hút thuốc thụ động. Trung bình, một người hút thuốc sẽ mất ít nhất 10 năm tuổi thọ so với người không hút, đây là một cái giá quá đắt.
Mỗi ngày, khoảng 22.000 người trên toàn thế giới chết vì thuốc lá – tương đương với 1 người tử vong sau mỗi 4 giây. Một người hút thuốc trung bình 13 điếu/ngày, mỗi điếu lại kéo theo khoảng 12 lần hít khói độc. Như vậy, chỉ trong một năm, người này có thể hít khói thuốc đến gần 57.000 lần – đủ để đầu độc cơ thể một cách từ từ nhưng chắc chắn.

Mỗi điếu thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, hơn 70 hoá chất gây ung thư (ảnh minh họa)

Những hậu quả nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe
Thuốc lá là nguyên nhân trực tiếp gây ra hàng loạt bệnh lý nặng nề, đứng đầu là ung thư phổi.
Ngoài ra, thuốc lá làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, thúc đẩy xơ vữa động mạch, gây nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Khí độc như carbon monoxide trong khói thuốc làm giảm oxy máu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim và não.
Hệ hô hấp cũng bị tổn thương nặng nề. Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phế quản, hen suyễn, và các nhiễm trùng hô hấp dai dẳng.
Về sức khỏe sinh sản, thuốc lá làm suy giảm chức năng tình dục ở cả nam và nữ, gây rối loạn cương dương, giảm chất lượng tinh trùng và tăng nguy cơ vô sinh.
Đáng chú ý, người hút thuốc thụ động cũng phải gánh chịu hậu quả sức khỏe tương tự. Phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc có thể sinh con nhẹ cân, thai chết lưu hoặc sảy thai. Vì vậy, việc loại bỏ thuốc lá khỏi cuộc sống cá nhân và cộng đồng không chỉ là lựa chọn sức khỏe mà còn là hành động thiết yếu để bảo vệ sự sống.

Thuốc lá gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ của cộng đồng (ảnh minh họa)

Tài liệu tham khảo