Tình hình ngộ độc thực phẩm hiện nay trên cả nước và tại tỉnh Sóc Trăng vẫn còn diễn biến phức tạp, trong năm 2023 đã xảy ra 02 vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra tại huyện Châu Thành và huyện Mỹ Xuyên, với 09 trường hợp mắc, 01 trường hợp tử vong. Riêng 5 tháng đầu năm 2024, xảy ra 01 vụ ngộ độc thực phẩm tại TP Sóc Trăng với tổng số hơn 159 người mắc do ăn bánh mì và 02 sự cố liên quan đến thực phẩm với 51 học sinh mắc (cụ thể: 22 học sinh mắc do uống nước tăng lực được phát miễn phí trước cổng Trường Tiểu học Lâm Thành Hưng, thành phố Sóc Trăng và 29 học sinh mắc do ăn kẹo được mua từ mạng tại huyện Cù Lao Dung).Để đảm bảo an toàn thực phẩm, hạn chế các vụ ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia và công tác tuyển sinh Đại học, Cao đẳng, Giáo dục nghề nghiệp năm 2024 trên địa bàn tỉnh, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Sóc Trăng khuyến cáo một số lưu ý như sau:
1. Đối với các trường có tổ chức bữa ăn cho hội đồng thi hoặc cho học sinh:
- Chọn thực phẩm an toàn: Chọn thực phẩm tươi, rau, quả ăn sống phải được ngâm và rửa kỹ bằng nước sạch. Trái cây nên rửa sạch, gọt vỏ trước khi ăn.
- Nấu chín kỹ thức ăn: Nấu chín kỹ hoàn toàn thức ăn, là bảo đảm nhiệt độ bên trong khối thực phẩm phải đạt trên 70°C.
- Ăn ngay sau khi nấu: Hãy ăn ngay sau khi vừa nấu xong, vì để lâu thức ăn càng dễ bị nhiễm vi khuẩn có hại cho sức khoẻ.
- Bảo quản cẩn thận các thức ăn đã nấu chín: Muốn giữ thức ăn quá 2 giờ cần phải giữ nóng liên tục trên 60°C hoặc lạnh dưới 8°C.
- Nấu lại thức ăn thật kỹ: Các thức ăn chín dùng lại sau 2 giờ phải được đun kỹ lại.
- Tránh nhiễm khuẩn chéo giữa thức ăn chín và sống: Thức ăn đã được nấu chín có thể bị nhiễm mầm bệnh do tiếp xúc trực tiếp với thức ăn sống hoặc gián tiếp với các bề mặt bẩn.
- Rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn: Nếu tay có vết thương hãy băng kỹ và kín vết thương trước khi chế biến thức ăn.
- Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn: Do thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn, bất kỳ bề mặt nào dùng để chế biến thức ăn cũng phải được giữ sạch. Khăn lau chén dĩa cần phải được luộc nước sôi và thay thường xuyên trước khi sử dụng.
- Che đậy thực phẩm để tránh côn trùng và các động vật khác: Che đậy giữ thực phẩm trong hộp kín, tủ kính, lồng bàn. Khăn đã dùng che đậy thức ăn chín phải được giặt sạch lại.
- Sử dụng nguồn nước sạch an toàn: Nước sạch là nước không màu, mùi, vị lạ và không chứa mầm bệnh. Hãy đun sôi trước khi làm đá uống. Đặc biệt cẩn thận với nguồn nước dùng nấu thức ăn cho trẻ nhỏ.
- Địa điểm chế biến phải cách biệt với nguồn gây độc hại, nguồn gây ô nhiễm (nơi nhiều bụi bẩn, ẩm ướt, nắng nóng; gần bãi tập kết rác thải, nhà vệ sinh, cống rãnh; gần với nguồn xăng, dầu, sơn, hoá chất trừ sâu…; bày bán lẫn lộn với tạp chất, hoá chất, sản phẩm có mùi như xà phòng, bột giặt, mỹ phẩm…)
- Thực phẩm phải được bày bán trên bàn, giá, kệ hoặc phương tiện bảo đảm luôn được vệ sinh sạch sẽ và cách mặt đất ít nhất 60 cm.
- Thực phẩm phải được bảo quản trong tủ hoặc thiết bị bảo quản hợp vệ sinh có màn che chắn, chống được bụi bẩn, mưa, nắng, ruồi nhặng và côn trùng gây hại.
- Có đủ nước sạch đạt quy chuẩn kỹ thuật phục vụ việc chế biến, kinh doanh.
- Nguyên liệu thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thực phẩm bao gói, chế biến sẵn bảo đảm có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và bảo đảm an toàn thưc phẩm theo quy định.
- Có đủ trang thiết bị, dụng cụ để chế biến, bảo quản, bày bán riêng biệt thực phẩm sống và thức ăn ngay; có đủ dụng cụ ăn uống, bao gói, chứa đựng thức ăn bảo đảm vê ̣sinh.
- Trang bị đầy đủ, sử dụng thường xuyên thùng rác có nắp, túi đựng để thu gom, chứa đựng rác thải và phải chuyển đến địa điểm thu gom rác thải công cộng trong ngày; nước thải phải được thu gom và bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường nơi kinh doanh.
- Người tham gia chế biến phải được chứng nhận đủ điều kiện sức khoẻ theo quy định, không mắc các bệnh truyền nhiễm; phải mang trang phục gọn gàng, sạch sẽ, khi tiếp xúc trực tiếp với đồ ăn thức uống phải sử dụng găng tay dùng một lần.

2. Đối với phụ huynh/học sinh để phòng ngộ độc thực phẩm, mỗi phụ huynh/học sinh chúng ta cần thực hiện các yêu cầu sau đây về vệ sinh an toàn thực phẩm:
- Đối với các bậc phụ huynh cũng không nên cho con ăn vặt các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, bởi vì các loại này thường kém chất lượng, dễ gây ra ngộ độc. Điều kiện lý tưởng là phụ huynh chuẩn bị đồ ăn tại nhà cho con. Còn lại, nên mua hoặc hướng dẫn con mua ở những quán ăn, cửa hàng, nơi đảm bảo an toàn thực phẩm được chứng nhận.
- Thực hiện ăn chín uống sôi, không ăn những thức ăn bị ôi thiu và hết hạn, không ăn những thức ăn không rõ nguồn gốc sản xuất.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân: rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Cắt ngắn móng tay, không dùng tay để bốc và chia thức ăn.
- Kiểm tra bao gói: bánh, kẹo,… trước khi ăn, nên kiểm tra bao gói bên ngoài không bị rách, thủng, đồ ăn bên trong bị vỡ, dập, nát, không còn nguyên vẹn; Với những loại đồ uống đựng trong hộp có dấu hiệu phình to bất thường thì không nên uống.
- Đọc nhãn sản phẩm: Cần đọc kỹ các thông tin cơ bản về sản phẩm: tên thực phẩm; tên, địa chỉ thương nhân chịu trách nhiệm về hàng hoá; định lượng của thực phẩm; thành phần cấu tạo; chỉ tiêu chất lượng chủ yếu; ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, thời hạn bảo quản; hướng dẫn bảo quản, hướng dẫn sử dụng; xuất xứ của hàng hoá. Thông thường, các loại đồ ăn, uống có in ngày, tháng, năm sản xuất phía trên và hạn sử dụng phía dưới để thuận tiện cho người tiêu dùng. Phải từ chối nhận, trả lại hoặc không sử dụng những món ăn, đồ uống đã quá hạn sử dụng.
- Quan sát dấu hiệu bên ngoài của thực phẩm: Món ăn có đốm đen, đốm trắng, bề mặt ướt, chảy nước, bị nhớt… là những món có dấu hiệu bị hỏng, không nên sử dụng.
- Cảnh giác với những thực phẩm có màu sắc sặc sỡ: Đồ ăn, uống dành cho trẻ em thường có màu sắc bắt mắt và hấp dẫn. Tuy nhiên, đây cũng tiềm ẩn những nguy cơ sử dụng chất phụ gia, hóa chất, phẩm màu… không tốt cho sức khỏe. Nên hạn chế dùng những món ăn, đồ uống có nhiều màu sắc rực rỡ, những món có hương vị hấp dẫn do tẩm ướp chất phụ gia và hóa chất.
- Đánh giá cảm quan trước khi ăn, uống: thức ăn, đồ uống có vị lạ, mùi hắc, chua. Khi uống sữa, nước trái cây đựng trong hộp kín, nên cắm ống hút, uống thử một ngụm nhỏ để nếm thử mùi vị. Nếu đồ uống có vị chua, lên men, mùi vị bất thường thì nên dừng ngay, không uống nữa.
Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, phải đình chỉ việc sử dụng và niêm giữ toàn bộ thức ăn đó lại (kể cả chất nôn, phân, nước tiểu…) để xác minh, báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất đến xử trí kịp thời.
Liên lạc đường dây nóng là 02993.628484 (cơ quan Chi cục) và 0982183313 (Chi cục Trưởng), 0918025474 (Phó Chi cục Trưởng) sẵn sàng tiếp nhận thông tin liên quan đến an toàn thực phẩm.

Bài, ảnh: Nguyễn Phúc
Chi cục ATVSTP tỉnh Sóc Trăng