Các tổ chức cộng đồng (CBO) đóng vai trò rất quan trọng trong việc tiếp cận, kết nối các đối tượng nguy cơ cao tiếp cận dịch vụ PrEP.
Trong những năm gần đây, dịch HIV tại các tỉnh phía Nam nói chung và tỉnh Sóc Trăng nói riêng đang tập trung ở nhóm Nam có quan hệ tình dục đồng giới (MSM); với 192 trường hợp được phát hiện nhiễm HIV trong 9 tháng năm 2024 tại tỉnh Sóc Trăng có 53,6% là đối tượng MSM. Hiện nay, việc kỳ thị và phân biệt đối xử với cộng đồng MSM vẫn còn khá phổ biến, nên các cơ sở y tế nhà nước khó tiếp cận với nhóm MSM hơn so với các tổ chức cộng đồng.

CBO Cầu Vồng Đa Sắc thành lập tháng 4/2023

Tại tỉnh Sóc Trăng, hiện đang có 3 CBO là Cầu Vồng Đa Sắc với 13 thành viên, The Flame với 4 thành viên và Sáu Sắc Màu với 10 thành viên. Với vai trò chính là tiếp cận cộng đồng các đối tượng nguy cơ cao nhiễm HIV, truyền thông các biện pháp can thiệp giảm hại dự phòng lây nhiễm HIV; cung cấp các vật dụng can thiệp như bao sao su, chất bôi trơn,…; tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng bằng các sinh phẩm dịch miệng hoặc máu đầu ngón tay để phát hiện HIV và giang mai (các thành viên CBO đã được tập huấn về tư vấn xét nghiệm tại cộng đồng); đồng thời, chuyển gửi các đối tượng có nguy cơ cao đến các dịch vụ phù hợp như điều trị ARV cho người nhiễm HIV, điều trị PrEP cho người chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao nhiễm HIV, điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Năm 2024, các CBO đã chuyển gửi khoảng 90% khách hàng có nguy cơ cao nhiễm HIV tiếp cận dịch vụ điều trị PrEP, với 396 khách hàng PrEP mới trong 11 tháng năm 2024 (68% khách hàng sử dụng dụng PrEP hàng ngày và 32% khách hàng sử dụng PrEP tình huống); trong đó, 86% khách hàng là đối tượng MSM và 63% khách hàng từ 15-29 tuổi.

CBO The Flame tổ chức sự kiện truyền thông về PrEP

Nhằm tăng cường tiếp cận các nhóm nguy cơ cao nhất là cộng đồng MSM, trong thời gian qua, các CBO đã có nhiều sáng tạo, nhạy bén trong việc tiếp cận. Bên cạnh, việc tiếp cận qua các ứng dụng mạng xã hội như Heesay, Zalo, Facebook, TikTok… còn tiếp cận qua các buổi truyền thông trực tiếp qua các buổi truyền thông nhóm nhỏ, các sự kiện, cuộc thi tìm kiếm tài năng… phù hợp với thị hiếu của đối tượng đích nên thu hút được sự quan tâm của cộng đồng những người có hành vi nguy cơ cao.
Với vai trò của các tổ chức cộng đồng trong phòng, chống HIV/AIDS, nhất là trong giới thiệu, chuyển gửi điều trị PrEP trong thời gian qua đã có những đóng góp quan trọng cho việc dự phòng lây nhiễm HIV, kiểm soát dịch HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng. Do đó, rất cần sự quan tâm, ủng hộ của lãnh đạo các đơn vị; sự hỗ trợ, kết nối chặt chẽ của các cán bộ y tế tại các cơ sở điều trị HIV/AIDS với các CBO và bố trí nguồn kinh phí hỗ trợ phù hợp nhằm duy trì các hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV đạt hiệu quả cao và mang tính bền vững./.

Ngọc Hân