Viêm loét giác mạc do nấm là tình trạng mất tổ chức giác mạc do hoại tử, gây ra bởi một quá trình viêm trên giác mạc do nấm. Nếu không được chữa trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ suy giảm thị lực thậm chí dẫn tới mù lòa.
Các loài nấm gây viêm
Có hai loại nấm chính gây bệnh là: Nấm men và nấm sợi. Trong đó, nấm men có đặc điểm đơn bào, hình tròn, hình trứng có hoặc không có chồi. Nấm sợi đa bào, hình ống, phân nhánh có hoặc không có vách ngăn.
Nấm hay gây bệnh viêm loét giác mạc là nấm sợi, hay gặp là Fusarium, Aspergillus. Nấm sợi thường khó chẩn đoán và điều trị hơn nấm men.
Nguyên nhân dẫn đến viêm loét giác mạc do nấm
Viêm loét giác mạc do nấm thường gặp ở các nước: Có khí hậu nóng ẩm, đang phát triển, có liên quan đến các chấn thương giác mạc do đất, bụi, cành cây, lá cây. Ngoài ra, còn một số yếu tố nguy cơ khác như: Sử dụng kính tiếp xúc, sau phẫu thuật ở mắt, bệnh nhân có hội chứng suy giảm miễn dịch.
Viêm loét giác mạc do nấm là một bệnh nhiễm trùng giác mạc khó điều trị. Tỷ lệ viêm loét giác mạc do nấm ngày càng tăng và khó điều trị do: Vệ sinh môi trường kém, chế độ bảo hộ lao động kém và cả sự lạm dụng các thuốc tra mắt có corticosteroid.
Tiên lượng của viêm loét giác mạc do nấm thường xấu hơn so với viêm nhiễm giác mạc do vi khuẩn nói chung, do viêm nhiễm giác mạc do nấm khó chẩn đoán (chỉ dựa vào lâm sàng mà không có điều kiện chẩn đoán bằng cận lâm sàng), thuốc chống nấm ít, giá thành đắt, thói quen sử dụng corticoid và kháng sinh bừa bãi.

Viêm loét giác mạc do nấm là một bệnh nhiễm trùng giác mạc khó điều trị

Biểu hiện viêm loét giác mạc do nấm
Viêm loét giác mạc do nấm thường xuất hiện sau một vi chấn thương mắt (bụi, cành cây, lá lúa chọc vào mắt), khởi đầu lặng lẽ, âm thầm, tiến triển chậm, kích thích ít và kéo dài.
Bệnh viêm loét giác mạc do nấm bùng phát dữ dội khi bệnh nhân có sử dụng corticoid. Bệnh nhân thấy đau nhức mắt, đỏ mắt, cộm chói, sợ ánh sáng, chảy nước mắt, nhìn mờ.
Hình ảnh điển hình là: Ổ loét tròn/oval, ranh giới rõ, đáy ổ loét thường phủ lớp hoại tử dày, khô, đóng vảy gồ lên trên bề mặt giác mạc. Xung quanh ổ loét có đám thẩm lậu như bông trong nhu mô.
Khám sẽ thấy có mủ tiền phòng tăng giảm thất thường. Hiện có nhiều phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng để xác định viêm loét giác mạc do nấm. Trong đó có thể sử dụng: Soi tươi, soi trực tiếp, nuôi cấy định danh, kỹ thuật ELISA, kỹ thuật PCR,…

Khi bị dị vật bắn vào mắt, cần đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để khám và điều trị

Viêm loét giác mạc do nấm chữa thế nào?
Các vết loét do nấm rất khó điều trị. Việc chẩn đoán thường bị trì hoãn và các loại thuốc có sẵn để điều trị tại mắt bị hạn chế do không có khả năng thâm nhập sâu vào giác mạc. Điều trị viêm loét giác mạc do nấm thường phải rất tích cực, kiên trì.
Tất cả các trường hợp nhiễm nấm giác mạc cần được theo dõi hàng ngày cho đến khi có sự cải thiện rõ rệt. Thời gian điều trị nấm thường kéo dài. Việc chữa lành hoàn toàn tổn thương giác mạc có thể mất vài tuần và thậm chí vài tháng.
Việc điều trị viêm loét giác mạc do nấm cần theo chỉ định chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa mắt. Có thể phải can thiệp ngoại khoa như: Gọt giác mạc hoặc thậm chí ghép giác mạc tùy tình trạng, mức độ bệnh.
Để phòng mắc bệnh viêm loét giác mạc do nấm, mọi người cần cẩn trọng trong sinh hoạt, lao động để tránh xảy ra chấn thương ở mắt.
Cần đeo kính bảo vệ mắt khi làm việc và khi đi đường. Nếu không may bị bụi, hạn sạn, hạt thóc,… bắn vào mắt, tuyệt đối không được day, giụi dẫn đến xước và rách giác mạc.
Cách ứng xử đúng là nếu trong trường hợp có thể kiểm soát được (như chỉ bị hạt bụi bay vào mắt) thì nên rửa mắt bằng nước sạch để bụi tự trôi ra.
Nếu không đỡ, hoặc dị vật to hơn bắn vào mắt, cần đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để khám và điều trị. Những người sử dụng kính tiếp xúc cần tuân thủ chặt chẽ khâu vệ sinh. Khi có triệu chứng bệnh ở mắt nói chung như: Ngứa, cộm,… không nên tự ý mua thuốc nhỏ mắt về tra, và tránh tự ý sử dụng thuốc tra mắt có thành phần corticosteroid.
Việc khám và kê đơn điều trị bệnh cần được thực hiện ở các cơ sở y tế chuyên khoa mắt tránh được hệ lụy nguy hại dẫn đến mù lòa.

BS. Nguyễn Thị Thu Hiền
www.suckhoedoisong.vn