Lao vú rất dễ nhầm lẫn với ung thư vú và áp xe vú sinh mủ thông thường. Vì thế, để biết chính xác phải được làm các xét nghiệm như: Siêu âm, chụp X-quang vú, cấy mủ…
Lao vú là một thể lao ngoài phổi hiếm gặp thường xảy ra độc lập với lao phổi. Nguyên nhân do vi trùng lao tấn công vào mô tuyến vú, tại đây vi khuẩn lao sinh sôi và hình thành ổ bệnh. Bệnh lao vú thường gặp ở phụ nữ, chủ yếu ở người đã lập gia đình và đã sinh đẻ.
Nếu lao vú để lâu không điều trị hoặc điều trị không đúng cách có thể rò ngược trở vào lồng ngực, gây lao màng phổi, lao phổi, thậm chí vi trùng lao vào đường máu và có thể gây lao màng não.

Lao vú rất dễ nhầm lẫn với ung thư vú và áp xe vú sinh mủ thông thường. Ảnh minh họa

Nguyên nhân bị lao vú
Bệnh lao vú được phát hiện đầu tiên tại Anh năm 1829 bởi Ashey Cooper và được báo cáo vào năm 1952 bởi Mckeown và Wikinson với 2 dạng lao vú:
- Nguyên phát: Nhiễm trùng tại vú do trầy xước da hay qua ống dẫn sữa. Thể bệnh này rất hiếm, chẳng qua do không tìm thấy ổ bệnh thật.
- Thứ phát: Bệnh xuất phát từ tổn thương lao ở nơi khác trong cơ thể.
Lao vú thường gặp phụ nữ 19 – 45 tuổi, đặc biệt là phụ nữ trẻ trong độ tuổi sinh nở và cho con bú. Do giai đoạn này, tuyến vú rất phát triển tạo điều kiện cho vi khuẩn lao tấn công. Thường gặp nhất tổn thương một bên vú, ít gặp bệnh cả hai bên, tỷ lệ mắc lao vú bên phải và bên trái là như nhau.
Một số con đường lây lan vi khuẩn lao đến vú như: Đường máu, từ thành ngực hoặc các hạch bạch huyết ở nách, qua vết thương trên da hoặc tổn thương ống dẫn sữa.
Dấu hiệu nhận biết lao vú
Biểu hiện toàn thân: Sốt nhẹ, mệt mỏi, ăn uống kém, sụt cân, có thể kèm hạch nách, hạch cổ.
Biểu hiện tại vú: Thường thì bệnh nhân thấy đau vú hoặc sờ thấy khối ở vú, biểu hiện viêm tấy hoặc áp xe vú tái đi tái lại tạo lỗ dò chảy dịch, loét da quanh vầng vú gây sẹo xơ biến dạng vú.
Lâm sàng có 3 dạng: Dạng cục, dạng lan tỏa và dạng xơ cứng. Bệnh có thể ho khạc đàm kéo dài nếu có lao phổi đi kèm.
Cận lâm sàng chẩn đoán lao vú: Phát hiện tổn thương lao phổi đi kèm, giúp củng cố chẩn đoán khi chụp X quang. Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA vú): FNA có giá trị chẩn đoán cao trong chẩn đoán với viêm dạng hạt, chất hoại tử bả đậu, đại bào Langhans. Sinh thiết vú và giải phẫu bệnh lý để phát hiện nang lao. IDR, hút dịch ổ áp xe ở vú soi tìm lao, PCR lao, nuôi cấy lao…
Điều trị và theo dõi lao vú
Lao vú chủ yếu điều trị bằng nội khoa, điều trị với thuốc kháng lao đáp ứng tốt. Công thức điều trị như lao phổi, phải dùng thuốc kháng lao tối thiểu sáu tháng. Tuy nhiên, trong quá trình dùng thuốc kháng lao, tùy theo diễn tiến bệnh có thể phải can thiệp ngoại khoa, điều này do bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và đưa ra quyết định.

Lao vú là thể lao hiếm gặp, chủ yếu gặp ở phụ nữ trẻ trong độ tuổi sinh nở, biểu hiện bệnh không đặc hiệu dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác ở vú như: Ung thư vú, áp xe vú ... Ảnh minh họa

Vì thế, chị em không nên mặc áo ngực trong khi còn tổn thương ở vú, hoặc nếu dùng nên mặc áo ngực thoáng, mát, kích cỡ vừa phải, không gây gò bó cho vòng 1. Với những trường hợp vú đang bị áp xe và rò mủ thì nên để ngực trần.
- Điều trị ngoại khoa: Chủ yếu là rạch dẫn lưu ổ áp xe, rạch xóa đường dò, bóc lấy khối u ở vú... Đối với những trường hợp này thường để lại tổn thương sẹo xấu co rút ở vú.
- Về theo dõi điều trị: Bệnh nhân tái khám mỗi tháng nếu không có diễn tiến xấu. Siêu âm lại vú mỗi 3 tháng để đánh giá, xét nghiệm lại chức năng gan nếu có biểu hiện chán ăn, ăn uống không tiêu, vàng da, vàng mắt... hình ảnh sơ sẹo do di chứng lao vú.
Lao vú có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc kháng lao nhưng để lại nhiều di chứng sẹo xấu co rút ở vú. Nếu phát hiện sớm và điều trị tốt lao vú sẽ giảm thiểu biến chứng nhiễm trùng nặng, hạn chế viêm loét, dẫn đến xẹp ngực, để lại nhiều sẹo xấu co rút ở vú và gây tổn thương các khoang màng phổi.
Để phòng bệnh lao cũng như lao vú, cần chú trọng:
- Chế độ dinh dưỡng nghỉ ngơi hợp lý, lối sống lành mạnh, tăng cường sức khỏe, sức đề kháng của cơ thể.
- Luôn giữ gìn và vệ sinh bầu ngực, mặc áo ngực thoáng, hợp vệ sinh.
- Đảm bảo môi trường sống trong lành, thông thoáng.
- Khám sức khỏe định kỳ.

Lao vú có những triệu chứng dễ nhầm với viêm tuyến vú, áp xe vú…

BS. Nguyễn Cảnh
www.suckhoedoisong.vn