HPV là viết tắt của Human Papilloma Vi rút tức là vi rút u nhú ở người. Hiện nay ước tính có 40 chủng có khả năng gây các bệnh đường sinh dục, trong đó có 15 chủng có nguy cơ cao có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, âm đạo và các bộ phận sinh dục khác.
Có khoảng 100 chủng HPV u nhú ở người, tuy nhiên không phải tất cả các chủng đều có thể gây bệnh.
Vi rút HPV là gì?
HPV có thể gây ra nhiều bệnh ung thư và bệnh về đường sinh dục, không phân biệt giới tính nam hay nữ giới. Vi rút HPV gây các bệnh nguy hiểm như: Ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư âm hộ, mụn cóc sinh dục…
Đặc biệt, chủng HPV nguy cơ cao được phát hiện ở hơn 99% trường hợp ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, người nhiễm virus thường không có triệu chứng nhưng vẫn có thể lây truyền cho người khác.
Hầu hết các ống vi rút HPV đều vô hại, không thể xuất hiện triệu chứng và có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Phần lớn các chủng HPV gây ra mụn nhọt trên da ở các vị trí như: Cánh tay, ngực, bàn tay hoặc bàn chân.
Các loại khác nhau được tìm thấy chủ yếu tại các niêm phong trong cơ thể. Tuy nhiên, vẫn có khoảng hơn 40 chủng vi rút HPV, đặc biệt là 14 chủng vi rút HPV nguy cơ cao có thể gây ra một số bệnh ung thư và bệnh về đường sinh dục nguy hiểm.
Các loại HPV lây truyền qua đường tình dục được chia thành hai nhóm, nguy cơ thấp và nguy cơ cao. Trong đó, có khoảng 14 loại HPV nguy cơ cao bao gồm: HPV 16, 18, 31, 33, HPV 35, 39, 45, 51, 52, 56, HPV 58, 59, 66 và 68. Hai trong số này là HPV16 và HPV18, là nguyên nhân đối với hầu hết các bệnh ung thư liên quan đến HPV.

HPV là viết tắt của Human Papilloma vi rút tức là vi rút u nhú ở người

Con đường lây nhiễm vi rút HPV
HPV là vi rút lây qua đường tình dục. Không cần biết số lượng bạn tình là bao nhiêu, chỉ cần có quan hệ tình dục là có khả năng lây nhiễm HPV. Tức là, chỉ cần có ít nhất 1 bạn tình, bạn cũng có thể có khả năng lây nhiễm loại vi rút này.
Xác suất để một người phụ nữ mắc HPV nếu có ít nhất một bạn tình là 84,6%. Đó là khả năng có thể mang vi rút, ngoài ra phải nhấn mạnh rằng, nếu số lượng bạn tình càng nhiều, tỉ lệ lây nhiễm càng tăng. Không chỉ riêng HPV mà còn có thể có nhiều bệnh lây qua đường tình dục khác nữa, như: HIV, giang mai,…
Lây nhiễm HPV trong quan hệ tình dục hoàn toàn có thể lây qua việc quan hệ bằng miệng, ngoài ra còn có lây nhiễm qua đường hậu môn và âm đạo. Trong một số trường hợp hiếm gặp khác, vi rút HPV có thể lây nhiễm từ mẹ sang con, hay tiếp xúc qua da, niêm mạc có trầy xước, tiếp xúc với vật dụng có chứa dịch tiết cơ thể như: Đồ lót, tiếp xúc với tổn thương như: Vết loét, chảy máu,…
Nhiễm vi rút HPV độ tuổi 20 – 30 tuổi dễ lây nhiễm nhất. Vi rút thường tấn công mạnh những người thường xuyên bị stress, cơ thể suy yếu hay nhiễm siêu vi, có nhiều bạn tình, quan hệ tình dục sớm… Với người hệ miễn dịch kém, HPV sẽ có cơ hội hoành hành sớm hơn.
Biểu hiện nhiễm vi rút HPV
Trong hầu hết các trường hợp mắc HPV không xuất hiện triệu chứng bệnh, bệnh nhân thường tự khỏi mà không để lại bất cứ biến chứng gì.
Nhưng đối với các chủng nguy hiểm, bệnh nhân có thể bị các vấn đề về sức khỏe như: Mụn cóc, mụn rộp. Mụn này có thể xuất hiện ở đường sinh dục, ở nữ chủ yếu xuất hiện ở âm hộ, gần hậu môn, trong cổ tử cung hoặc trong âm đạo, như những vết sưng không đau, tiết dịch và gây ngứa, ở nam giới mụn này có thể xuất hiện ở dương vật, bìu hoặc xung quanh hậu môn.

Nếu bị nhiễm HPV mà không điều trị dứt điểm, hoặc không tự khỏi, bản thân người bệnh có thể gặp phải những biến chứng phát triển thành bệnh

HPV có thể gây những bệnh gì?
- Tổn thương miệng và đường hô hấp trên như: Lưỡi, amidan, vòm miệng, trong thanh quản và mũi.
- Ung thư cổ tử cung. Trong vòng từ 10 - 20 năm hoặc lâu hơn sau khi nhiễm vi rút này thì ung thư mới phát triển. Thế nên việc tầm soát ung thư cổ tử cung và tiêm vắc xin phòng ngừa HPV ở phụ nữ là rất quan trọng.
- Ung thư hậu môn khoảng 80% các trường hợp.
- Ung thư âm đạo lên đến 90% các trường hợp.
Cả nam và nữ đều có thể mắc HPV không triệu chứng và không gây bất cứ vấn đề sức khỏe nào. Tuy nhiên, một số chủng HPV có thể gây ra ung thư dương vật, hậu môn hoặc hầu họng ở nam giới.
Lời khuyên của bác sĩ
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến mắc HPV như: Việc quan hệ tình dục với nhiều người, do hệ thống miễn dịch suy yếu giúp cho HPV xâm nhập dễ hơn và có khả năng lây nhiễm HPV cao hơn, nhưng chủ yếu vẫn là do có sự tiếp xúc không an toàn. Vì thế để phòng tránh, cần thực hiện:
- Phụ nữ nên đi tầm soát HPV sớm nhất có thể cũng như tiêm phòng để đảm bảo an toàn cho chính mình
- Quan hệ tình dục lành mạnh, thủy chung.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ
- Tiêm vắc xin ngừa HPV là cách duy nhất để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Đồng thời, tiêm vắc xin cũng là giải pháp nhằm tăng miễn dịch cộng đồng, làm giảm tỷ lệ vi rút HPV lưu hành trong cộng đồng.

BS. Nguyễn Cảnh
www.suckhoedoisong.vn