Streptococcus suis được biết tới là một loại vi khuẩn gây bệnh trên lợn và có thể lây lan sang người gây ra bệnh lý nguy hại đến sức khỏe. Theo nghiên cứu đã đánh giá về dịch tễ học của bệnh thấy được tỷ lệ nhiễm Streptococcus suis xảy ra chủ yếu tại châu Á và một trong các nguy cơ gây ra phơi nhiễm là thực phẩm mang bệnh. Cùng tìm hiểu ngay về Streptococcus suis thông qua bài viết dưới đây.

Ảnh minh họa

Dịch tễ của Streptococcus suis
Streptococcus suis hay còn được biết đến là bệnh liên cầu lợn được phát hiện lần đầu tiên trên đối tượng ăn chay vào năm 1954. Cho đến hiện tại, bệnh truyền nhiễm này đã được phát hiện trên hơn 30 quốc gia và có đến khoảng 1600 trường hợp bệnh bị nhiễm trùng do nguyên nhân này trên toàn thế giới.
Với Streptococcus suis typ 2 thì được tìm thấy chủ yếu tại các nước Việt Nam, Thái Lan hay Trung Quốc.
Tại khu vực các đất nước châu Âu ghi nhận 42 người ở Hà Lan bị bệnh liên cầu lợn typ 2, 15 người ở Anh và 12 người tại đất nước Đan Mạch.
Thống kê vào năm 1998 tại Trung Quốc, có đến 14 trong số 25 người nhiễm bệnh đã bị tử vong cùng số lượng 80,000 lợn nhiễm bệnh. Vào năm 2005, số lượng bệnh nhân nhiễm lên đến 215 người và 38 người đã tử vong. Nguyên nhân được xác định chủ yếu do nhiễm liên cầu lợn typ 2.
Thông tin về Streptococcus suis
Về vi sinh vật Streptococcus suis hay liên cầu lợn là một vi khuẩn thuộc nhóm gram dương không đồng nhất. Vi khuẩn thuộc nhóm kỵ khí có hình cầu hay trứng, sống theo từng cặp hay các chuỗi ngắn.
Trong các nghiên cứu thấy được, chủng loại liên cầu lợn typ 2 sẽ cho độc lực mạnh nhất trong số các thể gây ra các nhiễm trùng trên cả lợn và người khi nhiễm.
Cơ chế sinh bệnh của Streptococcus suis
Sau khi vào lợn nhiễm Streptococcus suis, vi khuẩn sẽ tác động nhanh chóng trên đường hô hấp, chủ yếu là các vùng amidan hay vòm miệng, đường tiêu hóa hay sinh dục. Trong quan sát thực tế, khi lợn bị nhiễm liên cầu, vi khuẩn sẽ nhanh đến vùng âm đạo lợn nái.
Từ đó, chúng sẽ gây ra một số triệu chứng bất thường trên đường hô hấp ở lợn. Tuy nhiên biểu hiện rất giống với các bệnh hô hấp thông thường nên việc chẩn đoán phân biệt vẫn đang được nghiên cứu và báo cáo rõ ràng.
Trên người, sau khi Streptococcus suis đi vào thông qua đường tiêu hóa, chúng sẽ nhanh chóng tách bỏ lớp vỏ bọc và xâm nhập qua các hàng rào của niêm mạc vật chủ.
Vi khuẩn có thể tồn tại trong máu và đi vào các vị trí như lách, gan, thận, tim và phổi hay các tế bào nội mô mạch máu nhỏ, đám rối màng hay hàng rào máu não, dịch não đi vào được đến hệ thần kinh trung ương gây ra bệnh. Nghiên cứu cứu cho thấy, vi khuẩn còn được bảo vệ và tránh được sự thanh thải miễn dịch trên cơ thể người và lợn.

Ảnh minh họa

Streptococcus suis lây truyền sang người qua đâu?
Streptococcus suis được xác định trong việc lây truyền từ lợn sang người trong các trường hợp sau:
- Người đang có các vết thương hở trên da xử lý thịt lợn có nhiễm bệnh.
- Đối tượng ăn phải thực phẩm lợn đang nhiễm bệnh.
Chính vì đó, việc bảo vệ bản thân với các đồ dùng bảo hộ khi xử lý thịt và lựa chọn thịt lợn có nguồn gốc rõ ràng là điều vô cùng cần thiết với mỗi người.
Nguy hại khi người nhiễm Streptococcus suis
Khi nhiễm vi khuẩn Streptococcus suis, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng khác nhau. Việc chẩn đoán xác định cần được các chuyên gia y tế can thiệp phối hợp cùng các yếu tố nguy cơ.
Theo một số các thống kê dịch tễ, bệnh lý về viêm màng não do vi khuẩn là biểu hiện được tìm thấy nhiều nhất khi nhiễm Streptococcus suis trên người.
Bệnh lý viêm màng não
Viêm màng não là tình trạng viêm lớp lót bao phủ não và tủy sống có triệu chứng ban đầu tương tự cúm thông thường, lâu dần sẽ chuyển biến nguy hại hơn gây ra suy giảm và mất thính lực.
Ca nhiễm Streptococcus suis gây bệnh viêm màng não đầu tiên được bắt gặp là tại đất nước Đan Mạch vào năm 1968. Nghiên cứu trên lâm sàng thấy được, liên cầu lợn typ 2 là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh lý này khi nhiễm trên người chỉ sau M. tuberculosis và S. pneumonia.
Khảo sát trên đối tượng đang bị viêm màng não ở Việt Nam thấy được liên cầu typ 2 đã sản sinh ra nhiều độc lực và là nguyên nhân chính gây ra bệnh với hậu quả gây tử vong trên 2,6% người mắc bệnh và mất thính lực lên đến 66,4%.
Bệnh nhiễm trùng huyết
Nhiễm trùng huyết gây ra các phản ứng nghiêm trọng và đe doạ tính mạng của con người cùng một lượng lớn các vi khuẩn xuất hiện trong máu. Khi mắc bệnh, người bệnh có thể bị suy đa cơ quan với triệu chứng giảm nhanh thể tích máu đến các cơ quan bao gồm gan và thận.
Khi bị nhiễm trùng huyết, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, tăng cường nhịp tim, huyết áp giảm, da tái, xuất huyết và bất tỉnh.
Sau khi vào máu, liên cầu lợn typ 2 sẽ giải phóng một lượng lớn các chất độc vào trong máu, tác động phá vỡ mạch gây xuất huyết, phát ban. Bệnh lý nếu không được phát hiện sớm và điều trị nhanh chóng có thể gây ra nhiễm độc không phục hồi và tử vong trên người.

Ảnh minh họa

Một số bệnh lý khác
Ngoài bệnh lý thường gặp và nguy hiểm kể trên, vi khuẩn Streptococcus suis còn có thể gây ra bệnh lý liên quan đến viêm khớp, viêm tại nội tâm mạc và hội chứng do sốc nhiễm độc liên cầu khuẩn.
Biện pháp phòng ngừa bệnh về Streptococcus suis
Cho đến hiện nay, vẫn chưa có vắc xin để ngăn ngừa bệnh trên cả người và lợn. Chính vì vậy, để phòng ngừa bệnh mỗi người đều cần lưu ý:
- Sử dụng lợn sạch, có nguồn gốc rõ ràng.
- Thực phẩm nên được nấu chín kỹ, tránh ăn các đồ tái.
- Sử dụng các bảo hộ cần thiết khi xử lý thịt lợn và trong quá trình giết mổ lợn.
- Trong trường hợp trang trại lợn có xuất hiện dấu hiệu lợn nhiễm liên cầu, cần báo ngay đến các chuyên gia y tế để được cân nhắc và có các phương án cách ly, xử trí lợn bị bệnh.
Liên cầu lợn có thể gây ra một số các bệnh lý nguy hiểm trên người, thậm chí tử vong. Chính vì vậy, việc phòng chống bệnh là trách nhiệm của mỗi người vì sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Lưu Anh

Tài liệu tham khảo

1. Mariela Segura, Virginia Aragon, Susan L Brockmeier và cộng sự (Đăng ngày 14 tháng 5 năm 2020), Update on Streptococcus suis Research and Prevention in the Era of Antimicrobial Restriction: 4th International Workshop on S. suis, Pubmed.

2. Youjun Feng, Huimin Zhang, Zuowei Wu và cộng sự (Đăng ngày 25 tháng 3 năm 2014), Streptococcus suis infection, Pubmed.

3. Dược sĩ Lê Duy, Viêm màng não vi khuẩn theo phân tích của BMJ.

4. Dược sĩ Nguyễn Hậu, Bệnh não liên quan nhiễm trùng huyết: từ mê sảng đến mất trí nhớ.