Ung thư gan là căn bệnh có tỷ lệ mắc mới và tử vong cao nhất trong các bệnh ung thư thường gặp ở nước ta. Sự phát triển của các tế bào ung thư tại gan có thể phá hủy gan và gây tổn thương đến các cơ quan xung quanh.
Gan là một trong những cơ quan nội tạng quan trọng nhất của cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau, trong đó chức năng quan trọng là chuyển hóa các chất dinh dưỡng và loại thải các độc tố trong máu. Một số bệnh như: Viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, thường có những dấu hiệu không đặc hiệu và dễ gây nhầm lẫn… Đáng lo ngại nhất về bệnh gan là ung thư gan.
- Ung thư gan nguyên phát: Là ung thư phát triển từ các tế bào bên trong gan. Ung thư gan nguyên phát chiếm 80% trong số các trường hợp mắc ung thư gan. Tỉ lệ bệnh nhân nam mắc bệnh cao gấp 2 lần ở nữ. Thường gặp ở bệnh nhân hơn 50 tuổi.
- Ung thư di căn gan: Là ung thư do các tế bào ung thư ở các cơ quan khác đi đến gan. Các bệnh ung thư có thể di căn tới gan như: Ung thư vú, ung thư phổi, ung thư dạ dày,...

Người nhiễm virus viêm gan B có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 200 lần so với người không bị bệnh này

Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan
Đa số các ca ung thư gan đều chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng. Nguyên nhân của ung thư gan có thể do các yếu tố sau:
- Do nhiễm vi rút viêm gan B: Ở người nhiễm vi rút viêm gan B có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 200 lần so với người không bị bệnh này. Ngoài ra có thể do viêm gan C lây nhiễm.
- Do uống quá nhiều rượu bia.
- Thực phẩm không an toàn tồn dư hóa chất, thực phẩm dự trữ trong các điều kiện nóng và ẩm chứa nấm Aspergillus flavus sinh ra độc tố Aflatoxin có thể là nguyên nhân gây ung thư gan.
- Do các bệnh lý tiểu đường và béo phì.
- Thuốc và hóa chất (Dioxin có trong chất độc màu da cam).
Ngoài ra ghi nhận còn cho thấy vấn đề di truyền (gen ứ sắt trong máu) và yếu tố môi trường có thể dẫn đến nguy cơ ung thư gan.
Dấu hiệu ung thư gan
Các triệu chứng bệnh ung thư gan giai đoạn đầu thường không rõ ràng, hầu như không có triệu chứng lâm sàng.
Một số dấu hiệu để nhận biết sớm bệnh ung thư gan như:
- Chán ăn, mệt mỏi, đầy bụng chậm tiêu, sụt cân nhiều trong thời gian ngắn;
- Vàng da, vàng mắt;
- Hay đau ở vùng dưới bờ sườn bên phải;
- Táo bón hoặc tiêu chảy;
- Đau vùng vai phải...
- Khi bệnh tiến triển u gan to thì có thể sờ thấy gan to dưới bờ sườn phải, mũi ức.

Tiêm vắc xin phòng viêm gan B có thể giảm nguy cơ viêm gan B cho cả người lớn và trẻ em

Ung thư gan có thể ngăn ngừa được không?
Có nhiều cách ngăn ngừa ung thư gan, chủ yếu theo các phương pháp:
- Cần có chế độ dinh dưỡng khoa học: Ăn nhiều rau quả và trái cây (các loại rau lá xanh, cà rốt, khoai tây và trái cây họ cam quýt), sử dụng chế phẩm từ sữa, uống trà (đặc biệt lá trà tươi), không chọn thức ăn bị mốc (đặc biệt là đậu nành, lạc, khoai lang, mía, dầu đậu phộng). Nói "không" với thực phẩm chứa lượng muối cao, hạn chế đồ ăn giàu protein, hạn chế tối đa rượu, bia để hạn chế ung thư gan.
- Duy trì thói quen sống lành mạnh: Chú ý nghỉ ngơi phù hợp, vận động ngoài trời với cường độ phù hợp, biết cách kiểm soát cảm xúc, luôn giữ tinh thần lạc quan.
- Tiêm vắc xin phòng viêm gan B: Có thể giảm nguy cơ viêm gan B cho cả người lớn và trẻ em. Việc tiêm vắc xin có thể bảo vệ nhiều năm và thậm chí có thể là suốt đời. Đồng thời điều trị và theo dõi chặt chẽ những bệnh nhân có bệnh lý gan (như: Viêm gan siêu vi B, C, viêm gan do rượu, do thoái hóa mỡ).
- Kiểm soát nguy cơ viêm gan siêu vi C: Bệnh viêm gan C hiện chưa có vắc xin phòng ngừa. Bản thân mỗi người cần nâng cao ý thức tự bảo vệ mình khỏi nhiễm bệnh bằng cách tránh các con đường lây truyền của bệnh, kiểm tra sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ.
Tóm lại: Mặc dù đã có những tiến bộ lớn của y học nhưng tiên lượng của ung thư gan vẫn rất xấu. Sự chữa lành bệnh hoàn toàn rất ít khi thực hiện được dù cả với phương pháp ghép gan. Các phương pháp điều trị khác cũng chỉ kéo dài thêm thời gian sống, nhưng sự tái phát ung thư rất hay xảy ra.
Phòng bệnh luôn luôn là ưu tiên hơn chữa bệnh, những phương pháp dự phòng ung thư gan cần lưu ý là: Tiêm phòng vaccin viêm gan B; hạn chế rượu bia; kiểm tra sức khỏe định kì 6 tháng/lần; ăn uống khoa học, hoạt động thể lực thường xuyên.

BSCKI. Phạm Thị Thanh
www.suckhoedoisong.vn