Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt, là các rối loạn chức năng của đại tràng, thường bị tái đi tái lại nhiều lần, khó điều trị dứt điểm.
Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích đặc trưng với những triệu chứng dai dẳng, gây bất tiện trong sinh hoạt, ăn uống, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bệnh nên được đi khám chuyên khoa, thực hiện nội soi loại trừ các bệnh lý có triệu chứng trùng lặp giúp giảm tái phát cũng như tầm soát các bệnh lý đường tiêu hóa.
Hội chứng ruột kích thích là một trong các bệnh đường ruột thường gặp nhất. Tỷ lệ mắc bệnh từ 5 – 20% dân số. Mặc dù đây là hội chứng ruột chức năng, không gây nguy hiểm tới tính mạng, nhưng lại có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Hội chứng ruột kích thích được chẩn đoán phổ biến hơn ở nữ giới, độ tuổi thường gặp là từ 20 – 50 tuổi. Bệnh đặc trưng với triệu chứng đau bụng tái phát, liên quan đến việc đi tiêu, thay đổi thói quen đi tiêu và thay đổi tính chất phân, cảm giác chướng, khó chịu ở vùng bụng, sự khó chịu này sẽ giảm đi sau khi đi đại tiện.
Việc chẩn đoán hội chứng ruột kích thích đặt ra những thách thức, vì để chẩn đoán thì cần loại trừ những tổn thương (bệnh) thực thể của các cơ quan. Bệnh nhân cần đến cơ sở y tế có thể thực hiện xét nghiệm, siêu âm, nội soi để phục vụ cho việc chẩn đoán.
Những bệnh nhân có cảm giác khó chịu ở vùng bụng trên và chướng bụng được siêu âm bụng và nội soi thực quản dạ dày tá tràng. Bệnh nhân bị đau bụng dưới, thấy khó chịu và thay đổi thói quen đại tiện thì cần được xét nghiệm soi phân, nội soi trực tràng và chụp X quang đại tràng hoặc nội soi đại tràng.
Việc nội soi đại tràng có vai trò cao để loại trừ bằng chứng của bệnh lý viêm loét đại tràng – một bệnh có nhiều biến chứng phức tạp nếu không được quản lý chặt chẽ.

Hội chứng ruột kích thích là một trong các bệnh đường ruột thường gặp nhất

Cách xử trí khi bị hội chứng ruột kích thích
Điều trị hội chứng ruột kích thích chủ yếu tập trung vào chế độ dinh dưỡng, thay đổi lối sống khoa học và kết hợp uống thuốc điều trị triệu chứng nổi bật để phục hồi, cải thiện chức năng của đại tràng.
Bác sĩ sẽ chỉ định những loại thuốc dựa trên triệu chứng bệnh, đồng thời hướng dẫn người bệnh về chế độ dinh dưỡng, những chất cần bổ sung và các loại thực phẩm, những chất cần tránh có thể gây dị ứng.
1. Tuân thủ thói quen ăn uống lành mạnh, hợp lý
Lưu ý với người bệnh mắc hội chứng ruột kích thích là cần tăng cường ăn những thực phẩm cung cấp đủ dưỡng chất, giúp nhuận tràng. Điều này được khuyến khích bổ sung vào thực đơn mỗi ngày của người bệnh như chất xơ hòa tan, yến mạch, cà rốt, đậu Hà Lan, táo và những loại hoa quả thuộc họ cam quýt…
Bởi các thực phẩm này có thể giúp làm giảm triệu chứng chung của hội chứng ruột kích thích. Ngược lại, những thực phẩm chứa nhiều chất xơ không hòa tan có thể làm trầm trọng thêm những triệu chứng như chướng bụng, đầy hơi, đau quặn bụng… Ngoài ra, người bệnh mắc hội chứng ruột kích thích cần phải uống đủ nước.
2. Cần giảm căng thẳng, stress
Trên thực tế cho thấy các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa có mối quan hệ mật thiết với căng thẳng, stress. Những suy nghĩ lo lắng đều tác động đến hoạt động của ruột. Để ngăn ngừa và giúp thuyên giảm những triệu chứng bệnh, các biện pháp giảm lo âu, căng thẳng rất quan trọng. Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp như:
Tập hít thở sâu: Biện pháp này giúp người bệnh ổn định tâm lý và hỗ trợ nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày: Đi bộ, yoga, thiền định…
3. Điều trị bằng thuốc
Với người bệnh mắc hội chứng ruột kích thích xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng những loại thuốc điều trị triệu chứng như: Thuốc chống co thắt đại tràng để hạn chế những cơn co thắt bụng và quặn bụng; Thuốc nhuận tràng nhằm cải thiện tình trạng táo bón, làm mềm phân, dễ đi tiêu; Thuốc chống trầm cảm; Thuốc cầm tiêu chảy để cải thiện triệu chứng liên quan đến tình trạng này.
Tóm lại: Hội chứng ruột kích thích có thể điều trị triệu chứng và hạn chế tái phát bệnh. Tuy nhiên, điều trị dứt điểm bệnh là rất khó, bởi bệnh là một dạng rối loạn chức năng không hẳn là tình trạng bệnh lý, không rõ nguyên nhân, chỉ có một số yếu tố liên quan đến triệu chứng bệnh. Vì thế, điều trị mà không loại bỏ được những yếu tố nguy cơ và nguyên nhân thì bệnh sẽ bị tái đi tái lại nhiều lần.
Ngoài sử dụng thuốc để làm giảm bớt những triệu chứng, người bệnh cần nhận biết và loại bỏ những yếu tố nguy cơ như thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện là rất quan trọng trong quá trình điều trị. Tránh đồ ăn có sinh hơi, thức ăn nhiều dầu mỡ, thức uống có gas, nhiều đường, thức ăn để lâu bảo quản kém.
Người mắc Hội chứng ruột kích thích cần đảm bảo tập luyện và thư giãn, tránh căng thẳng, lo lắng kéo dài. Nếu không kiểm soát tốt chế độ ăn uống và căng thẳng kéo dài sẽ gây khởi phát hội chứng ruột kích thích.
Vì vậy, khi được chẩn đoán bị hội chứng ruột kích thích, người bệnh cần biết rõ kế hoạch điều trị, xác định bệnh này không thể chữa khỏi, chỉ có thể kiểm soát tốt. Điều này sẽ tránh gây lo lắng tiêu cực cho người bệnh, ảnh hưởng tới quá trình điều trị.

BS Nguyễn Văn Long
Nguồn: suckhoevadoisong