Viêm gan xảy ra khi các tế bào mô gan bị viêm và tổn thương, làm suy giảm chức năng gan. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm gan như: Vi rút, thuốc, rượu, bia, nấm, gan nhiễm mỡ, bệnh lý di truyền hoặc thói quen sống không lành mạnh…
Viêm gan làm suy giảm chức năng của gan, hình thành xơ gan, ung thư gan và nặng hơn dẫn đến tử vong. Bệnh viêm gan trong giai đoạn đầu thường không có triệu chứng nên người bệnh rất khó phát hiện. Đến khi phát hiện bị viêm gan thì tình hình đã nặng và rất khó để phục hồi. Vì vậy, việc nhận biết sớm các biểu hiện cảnh báo là vô cùng quan trọng.
Viêm gan cấp tính là khi bệnh chỉ kéo dài dưới 6 tháng, còn khi bệnh kéo dài trên 6 tháng, được xếp vào viêm gan mạn tính. Nếu không được phát hiện, phòng ngừa và điều trị kịp thời, viêm gan có thể chuyển từ cấp tính thành mạn tính và tiếp tục tiến triển thành xơ gan, suy gan, ung thư gan, để lại gánh nặng chi phí cho gia đình và toàn xã hội.
Viêm gan do đâu?
Hiện nay có 5 loại viêm gan do vi rút gây ra đó là viêm gan A, B, C, D, E. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh viêm gan do vi rút là nguyên nhân thứ 7 gây tử vong trên toàn cầu. Ở nước ta, viêm gan do vi rút đứng thứ ba trong số các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.
Hai loại vi rút viêm gan A và viêm gan E được truyền qua đường tiêu hóa, các loại vi rút viêm gan còn lại được truyền qua đường máu. Tất cả các siêu vi này đều gây nên bệnh viêm gan cấp tính.
Ngoài ra, siêu vi viêm gan B, C, D còn diễn tiến thành viêm gan mạn tính và đưa đến các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như: Xơ gan, suy gan và ung thư gan. Hiện nay, mới chỉ có vắc xin ngừa vi rút viêm gan A và viêm gan B.

Viêm gan do thuốc xảy ra do thói quen lạm dụng thuốc dẫn đến quá liều, tự ý kéo dài lộ trình dẫn đến quá liều, thói quen tự dùng thuốc

Nguyên nhân tiếp theo viêm gan do độc chất (rượu, bia hoặc thuốc). Đây là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan với các triệu chứng như: Chán ăn, buồn nôn, ói, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh thoảng có rối loạn tâm thần.
Viêm gan do thuốc xảy ra do thói quen lạm dụng thuốc dẫn đến quá liều, tự ý kéo dài lộ trình dẫn đến quá liều, thói quen tự dùng thuốc.
Ngoài ra, viêm gan có thể xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tấn công gan (viêm gan tự miễn). Mặc dù nguyên nhân của bệnh viêm gan tự miễn không hoàn toàn rõ ràng, nhưng người ta nhận thấy rằng một số bệnh, chất độc và các loại thuốc có thể gây ra viêm gan tự miễn ở những người nhạy cảm, đặc biệt là phụ nữ. Tuy nhiên, viêm gan tự miễn rất hiếm gặp.
Triệu chứng cảnh báo bệnh viêm gan
Viêm gan thường không có biểu hiện rõ ràng. Bệnh diễn ra âm thầm, nhiều người đã nhiễm vi rút gây viêm gan nhưng vẫn khỏe mạnh, ngay cả khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển.
Một số triệu chứng gợi ý viêm gan:
1. Biểu hiện vàng mắt, vàng da là dấu hiệu rõ ràng nhất khi gặp phải các vấn đề về gan. Nguyên nhân là do bilirubin - chất thải có màu vàng được sinh ra từ mật và thông thường sẽ được xử lý tại gan. Viêm gan sẽ khiến bilirubin tích tụ trong máu, chất này rò rỉ vào các mô như da và mắt, khiến chúng chuyển thành vàng.

Nếu không được phát hiện, phòng ngừa và điều trị kịp thời,

viêm gan có thể chuyển từ cấp tính thành mạn tính và tiếp tục tiến triển thành xơ gan

2. Xuất hiện các vết bầm tím dưới da: Khi gan bị tổn thương, lượng protein tạo ra sẽ không đủ để tham gia vào quá trình đông máu, do đó da dễ bị bầm tím và chảy máu hơn bình thường. Hay gặp khi có xơ gan chức năng gan đã suy giảm.
3. Biểu hiện nước tiểu sẫm màu (màu nâu, cam đậm hoặc hổ phách). Tình trạng này xuất hiện do có lượng bilirubin dư thừa.
4. Biểu hiện mẩn ngứa cũng là một dấu hiệu chung để nhận biết các bệnh về gan, xảy ra do độc tố mà gan không thể lọc được.
5. Xuất hiện đau vùng hạ sườn phải. Phần lớn các trường hợp đau hạ sườn phải đều mắc bệnh lý về gan. Cơn đau có thể nhói nhưng thường là cảm giác tức nặng, xuất hiện rồi biến mất. Nếu triệu chứng này xảy ra thường xuyên và cường độ tăng dần khiến cơ thể mất khả năng hoạt động bình thường thì người bệnh cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.
6. Biểu hiện mệt mỏi kéo dài. Mệt mỏi là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan. Mặc dù cơ chế bệnh sinh cơ bản hiện vẫn chưa có kết luận chính xác nhưng được xác định liên quan đến những thay đổi trong dẫn truyền thần kinh trung ương. Nói cách khác, mệt mỏi chính là kết quả từ tín hiệu mất ổn định giữa não và gan tổn thương.
7. Biểu hiện xuất hiện dấu sao mạch trên da: Dấu sao mạch giống như một mạng lưới các tiểu động mạch nhỏ hiện dưới sát bề mặt da. Nếu dấu sao xuất hiện ở nửa trên của ngực, tay, cổ và mặt, đó có thể là dấu hiệu của bệnh gan.
Tuy nhiên, những triệu chứng này chỉ xảy ra khoảng 25% trường hợp và thường xuất hiện ở giai đoạn muộn. Ở giai đoạn đầu, viêm gan thường có những triệu chứng không đặc trưng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như: Mệt mỏi, suy nhược, ăn, uống kém, rối loạn tiêu hóa.
Ngoài ra, người bệnh viêm viêm gan có thể có các biểu hiện bụng căng chướng do tích tụ dịch trong bụng. Biểu hiện sốt vừa hoặc sốt nhẹ.
Lời khuyên thầy thuốc
Tùy thuộc vào nguyên nhân mà tình trạng viêm gan các bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị phù hợp. Người bệnh cần kết hợp việc thay đổi chế độ ăn, uống, sinh hoạt thích hợp và dùng thuốc điều trị.
Cần sử dụng các thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, chẳng hạn như: Thuốc có tác dụng giải độc, bảo vệ tế bào gan, thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận mật (sử dụng khi có vàng da), thuốc làm tăng sức đề kháng miễn dịch không đặc hiệu của cơ thể, thuốc ức chế vi rút…
Người bệnh viêm gan cần có chế độ ăn giàu đạm, đường, vitamin; giảm mỡ động vật đặc biệt là các món xào, rán. Tăng cường ăn hoa trái cây tươi, sữa chua. Tuyệt đối không uống rượu, bia và hạn chế sử dụng các thuốc, hóa chất gây độc cho gan.

BSCKI. Phạm Thị Thanh
www.suckhoedoisong.vn